|
Overheidsinstellingen beschikken over stapels informatie. De wet zegt in dit verband dat openbaarheid de regel is, en geheimhouding de uitzondering. In de praktijk loopt het wel eens anders, niet in het minst omdat officiële documenten uit officiële archieven de overheid zelf in diskrediet brengen.
Enkele voorbeelden:
 België pleegde in zijn kolonies misdaden tegen de menselijkheid. Dat gebeurde op grote schaal en gedurende vele tientallen jaren. Hardnekkige onderzoekers zoals Jules Marchal (pseudoniem Delathuy) en Ludo De Witte vonden een deel van de bewijzen in officiële Belgische archieven.
Tijdens de Irak-oorlog in het voorjaar van 2003 trokken Amerikaanse wapentransporten door België. De Belgische regering beweerde dat ze daartegen niets kon beginnen. Maar in maart bemachtigde Indymedia. be de tekst van een Belgisch-Amerikaans akkoord uit 1971, dat de transporten regelde. We tikten het woord per woord over en publiceerden het. Zo werd duidelijk dat de Belgische regering niet de waarheid sprak.
In plaats van een publiek fonds tegen het roken te financieren, sloot de Belgische minister van Financiën Reynders een deal met de tabaksindustrie zodat de overheid de private Rodin Foundation zou financieren. Een journaliste maakte de zaak publiek. Maar minister Reynders weigerde haar, tegen de wet in, de relevante contracten en briefwisseling te laten zien.
In principe mag iedereen de overheid vragen documenten in te zien of te kopiëren. De overheid kan weigeren als er particuliere of openbare belangen op het spel staan, maar ze moet wel motiveren waarom. Haar argumenten variëren van ’inbreuk op de privacy’, over ’in het belang van de openbare orde’ tot ’er loopt een gerechtelijk onderzoek’.
Archiefstukken vallen onder de archiefwet die zegt dat documenten pas geraadpleegd mogen worden na een bepaalde tijd (50 jaar). De commissie die de toestemmingen verleende voor het archief van Buitenlandse Zaken was - toeval of niet? - jarenlang onderbemand.
 LEES VERDER: Hoe het begint // De dubbele tong van Philips // Afbakenen // Green Guerillas // Praten met mensen // Volkskenners // Correspondenten // Data-bases // Overheidsdocumenten // Internet als bron // Bronnenkritiek // Alternatieve media // Tonnen papier // Gegevens kruisen // Business-bivak // Met de computer //
|
